Het geheim van de smid en de hand van de meester. Ken je het verhaal over het paard van Troje? Het is één van de bekendste verhalen over slimheid, sluwheid en lef. Een krachtige metafoor voor een kunstje dat ik toepas en ik graag wil uitleggen. Ik heb nog nooit een paard van klei gemaakt en al helemaal niet een hol paard gevuld met soldaten met een geheim luik in zijn buik. Nou ja dat is niet helemaal waar. Ooit lang geleden heb ik op een beurs in Duitsland een paard gemaakt. Als ik het mij goed herinner voor een dochter van een klant van ons op die beurs. Het was een slap paard, dat met een halfbakken bakinstructie thuis nog in de oven moest. Eigenlijk ben ik heel benieuwd of het paard nog bestaat nu ik dit schrijf. Het meest aannemelijke verhaal is dat het bakken mislukt is en het nu ergens op een vuilstort ligt. Heel sneu voor het paard natuurlijk, want een goed afgebakken beeld heeft een “potentiele eeuwigheidswaarde”. Hoe zou het paard er op dit moment bijliggen? Wat is er mee gebeurd? Of misschien staat ie al jaren trots op een plankje in een vrolijke meidenkamer. Het afbakken was gewoon goed gegaan en ja oké één poot was net niet helemaal goed gegaan…
Nu jaren later komt dit verhaal en de vraag over hoe het met het paard is afgelopen ineens naar boven. Eigenlijk was ik het al vergeten. In de laatste uren van de beurs nog even een paard kleien, omdat het kan. Toen wist ik nog niet dat mijn droom van kunstenaar zijn ook echt uit zou komen. Het was een vaag grijs gebied dat mij heel interessant leek. Een vaag grijs gebied doe ik mezelf eigenlijk te kort. Ik droomde over een kleurrijke toekomst met klei, heel heel heel veel klei. In alle kleuren van de regenboog en allemaal met als doel de wereld een beetje vrolijker maken. Maar wanneer ben je nou een kunstenaar?! Hoeveel zin heeft het om de wereld een beetje vrolijker te maken? Kan je daar überhaupt geld mee verdienen? Het antwoord op de vraag wanneer ben je een kunstenaar is simpel. Zodra mensen je de titel geven ben je het. Het is een titel die gaandeweg ontstaat. Voordat je het ook echt gaat uitdragen duurde in mijn geval nog wat langer. Je bent grafisch vormgever en dat doe je al zo lang dat het heel veilig is gaan voelen. Dan komt het neer op het maken van een keuze en lef.
Dus laat ik het hierbij ook gewoon hard op zeggen. Het grafische werk ben ik aan het afbouwen. De klussen die ik nog aanneem staan in dienst van de kunst. De titel van kunstenaar heb ik mogen ontvangen en het bijpassende landgoed met atelier half in de bossen verscholen grenzend aan een prachtig meertje moet ik nog vinden. Het is een lange weg die je moet bewandelen om daar te komen waar je denkt te willen zijn. Je moet blijven lopen en onderweg open staan voor verwondering en niet bang zijn om in een ravijn te vallen. Het is een wereld waarin je zelf de controle hebt en je ineens een parachute kunt openen. Fuck een ravijn! Dat zag ik niet aankomen wow! Intuïtief grijp je naar het touwtje van de parachute en geniet van de afdaling. Geen vallende schreeuw en een doffe klap op de bodem van het ravijn. “Pof!” Nee, neuriënd en fluitend afdalen en zoekend naar een weg naar terug boven aan de andere kant van het ravijn. Het gras aan de andere kant is zo groen en vers dat het bijna zeer doet aan m’n ogen. Daar sta je dan, je rugzak gevuld met zaadjes om geplant te worden. Aan andere kant van het ravijn waar ik mijn rugzak heb gevuld met de zaden van de eerdere bloemen staat er mooi bij. Een nieuw speelveld met hier en daar een boom, struik, bloem en een kronkelend pad tot aan de horizon met hier en daar een afslag.
Zeg Martin moet je niet sprookjes verteller worden ofzo? Oh wacht dat doe ik al met Bravehorn en zijn onbevreesde dappere kudde. Voordat ik de nieuwe wereld intrek bouw ik toch nog snel een touwbrug naar daar waar ik vandaan ben gekomen. Je weet maar nooit. De rugzak vol met alle zaden die ik heb verzameld vervolg ik mijn reis. Te volste bewust dat ik bepaal welke zaadjes ik ga planten en met het vertrouwen van een ad hoc parachute.
Het geheim van de smid en de hand van de meester. Een Trojaan paard en een kronkelend pad door een nieuwe wereld. Het geheim van de smid is niet zo ingewikkeld. De smid ontdekt door vallen en opstaan welk gereedschap hij nodig heeft. Elk materiaal dat gesmeed kan worden heeft hij in zijn handen gehad en weet precies waar zijn hamer land. Dat geheim is niet met woorden te vangen en zoals de betekenis van dit spreekwoord luid: “Dit is alleen bekend bij ingewijden.” De hand van de meester ontstaat in retroperspectief. Ineens sta je op een punt dat je de materie “meester” bent. Het mooie van spreekwoorden, verhalen en metaforen is dat het iets onbeschrijfelijks tastbaar maakt. Het is nog steeds vrij te interpreteren, maar heeft wel een vaste vorm waar je het over kunt hebben.
Die vaste vorm noem ik mijn Trojaanse Paarden. Je moet iemands hart veroveren om echt binnen te komen. Ik de 15 jaar dat ik nu met klei werk heb ik heel veel beeldjes weggegeven en verkocht. Het begint zich nu uit te betalen in het feit dat het brood op de plank brengt. Er staan naar schatting zo’n 70 toffe peren op vensterbanken, werkplekken en vitrines. Elk peertje doet zijn werk. De ontvanger is blij met het idee dat ze een toffe peer zijn en het voed mijn bestaansrecht als kunstenaar.
De hand van de meester, een leuk voorbeeld is dat als ik een kunstwerk vergeet te signeren dat het niet geaccepteerd wordt. Al het kleigereedschap dat bestaat heb ik nu wel zo’n beetje in handen gehad. Op dit moment laat ik het nieuwe gereedschap maken omdat het zo specifiek is geworden voor wat ik maak. Als je bewust wordt dat perfectie te vinden is in imperfectie, ben je denk ik als kunstenaar goed op weg. Het gaat om het proces en de weg naar het eindresultaat. In elke fase van het creëren gebeuren wonderlijke dingen, een foutje blijkt een oplossing te zijn. Tegenwoordig mag ik van mezelf prototypes maken van ingewikkeldere kunstwerken, zoveel fouten maken als je kunt en nieuwe dingen proberen. De ene keer is een schets nodig en een andere keer klei ik het uit m’n hoofd. Ze zeggen wel eens dat je minimaal 10.000 uren moet maken voordat je iets echt goed kan. Dat uren criterium ben ik inmiddels ruim voorbij en heb zoveel klei werk gemaakt dat ik sommige opdrachten of creaties vergeten ben. In een onbewaakt moment komen ze ineens tevoorschijn en kijk je terug naar het moment dat je het gemaakt hebt. Ooooh ja dat heb ik ook ooit nog eens gemaakt. Het paard verhaal. Soms spreek je iemand die al jaren iets van mij in de kast heeft staan en hoor je wat het beeldje betekend heeft. Eigenlijk is het helemaal geen Trojaans paard. Ik heb ook helemaal niks met paarden. Als er een paard in de gang zou staan zou ik hem wegsturen. Over paarden gesproken… straks ben je ineens een bekende kunstenaar, omdat je gewerkt hebt als een paard. In het begin was het kleien voor anderhalve man en een paardenkop, en was ik een blind paard die snel bekend wilde worden. Dat idee bleek trekken aan een dood paard te zijn. Er is geen paardenmiddel dat zorgt dat je dromen snel waar worden. Misschien is veel geld een oplossing om aandacht te krijgen, maar das dan ook niet helemaal eerlijk. Exposure kan je kopen, maar dan moet je wel echt iets heel goed kunnen. Genoeg over paarden. Zelfverzekerd zijn over dat wat je doet en niet over het paard getild worden of de prins op het witte paard willen zijn. De beste paarden staan op stal en een gegeven paard mag je niet in de bek kijken. Dus ik hoop dat ik hierbij duidelijk ben geweest over dat ik dus geen paarden van klei meer maak. Een hoefijzer van de smid of een hand van de meester kan ik wel regelen.
Waar het op neer komt is hard werken, je passie volgen en genieten van elke stap. Het leven is mooi, het leven is kort, maak er wat van joh!
